Vài dòng tâm sự giành cho những người anh em của tôi…
“ In loneliness, in sickness, in confusion-the mere knowledge
of friendship makes it possible to endure, even if the friend is powerless to
help. It is enough that they exist. Friendship is not diminished by distance or
time, by imprisonment or war, by suffering or silence. It is in these things
that it roots most deeply. It is from these things that it flowers. “
Pam Brown
Đó là câu danh ngôn tôi tình cờ đọc được
trong một cuốn tạp chí của thi sĩ người Úc Pam Brown, và kể từ thời điểm đó nó
đã trở thành phương châm sống của tôi.
Tạm dịch nôm na câu nói là:
“ Trong sự cô đơn,
trong đau ốm, trong bối rối – nhận thức về tình bạn khiến ta có thể bước tiếp,
thậm chí ngay cả khi bạn ta bất lực không thể giúp ta. Họ ở đó là đủ rồi. Tình
bạn không phai nhạt bởi không gian hay thời gian, bởi sự giam cầm của chiến
tranh, bởi khổ đau hay sự im lặng. Chính trong những thứ đó mà nó bắt rễ sâu
nhất. Chính từ những thứ đó mà nó nở hoa.”
Tình bạn mà tôi muốn nói đến ở đây
không phải là tình bạn đơn thuần giữa 2 người bạn thân, mà nó là của cả một tập
thể, là tình đồng chí, tình anh em của những học viên đang học tập tại “ngôi
trường thân yêu” MGU Nhevelskoy, thành phố Vladivostok, Liên bang Nga.
Cho phép tôi được giới thiệu đôi câu về
ngôi trường này cũng như về anh em chúng tôi. Không giống như những ngôi trường
đại học bình thường khác, trường tôi đào tạo những chuyên ngành liên quan đến
hàng hải theo hệ “bán quân sự”, nghĩa là ngoài việc học các môn chuyên ngành ra
chúng tôi còn phải sinh hoạt như trong quân đội (phải xếp hàng, phải đi đều,
phải trực, phải lao động,...). Ngoài ra, tất cả những sinh viên học theo hệ bán
quân sự được miễn toàn bộ tiền học, tiền ăn, tiền đồng phục. Chính vì cái
miễn phí đó mà chúng tôi phải đi lao động (cũng miễn phí luôn), phải đi
trực, phải tuân thủ theo mọi mệnh lệnh của cấp trên... Nói đến đây chắc các bạn
cũng phần nào hình dung được cuộc sống “thú vị” của anh em chúng tôi rồi nhỉ!!
Nhưng như câu nói của Pam Brown, chính
trong những cực khổ, trong sự thiếu thốn, giữa con người ta hình thành một sợi
dây cực kì chắc liên kết họ lại, tạo thành một tập thể vững chắc để cùng nhau
đập tan những thử thách đó. Và tôi gọi sợi dây đó là “tình anh em”.
Khó có thể dùng một từ để diễn tả được
tình anh em của chúng tôi. À không, có lẽ có một từ có thể miêu tả được gần
đúng, đó là từ “ruột thịt”. Đúng vậy, không biết từ lúc nào, những con người mà
mới chỉ 2 năm trước tôi vẫn còn chưa quen biết, giờ đã trở thành những người
anh, người em thân thiết như người một nhà. Nói một nhà thì cũng đúng thôi, vì
trường tôi nhỏ lắm, lại còn 1 ngày phải 3-4 lần xếp hàng ở sân trường, anh em
gặp mặt nhau còn nhiều hơn người trong nhà chạm mặt. Cứ mỗi lần gặp nhau là lại
cãi nhau, huých nhau mấy phát, lại xum lại 1 đám cười ầm ĩ hết cả lên. Chính
những tiếng cười ấy khiến tôi cảm thấy bớt trống trẻo, bớt lạnh lẽo giữa cái
sân trường rộng lớn ấy...
Trường tôi cái gì cũng miễn phí hết mà,
ăn 1 ngày 3 bữa cũng hoàn toàn miễn phí luôn. Haizz, cái gì miễn phí thì chất
lượng chắc các bạn cũng hiểu rồi đấy. Thử hình dung có những món cháo khi đã đổ
ra đĩa, lúc úp đĩa xuống cháo không hề rớt; rồi có món cá sống ngửi còn khó nữa
nói gì ăn; rồi tối nào cũng cá, cá, cá và cá. Chưa kể lâu lâu đang ăn, chợt
nhìn xuống đĩa ăn thấy 1 em “ thiên thần” trắng toát đang ngoe nguẩy cùng cái
“mũ màu đen” trên đầu mình... Ngày xưa khi còn học dự bị, tôi không biết được
mùi vị của những món ăn ấy, nhưng tôi hiểu được rằng, một chén cơm cho các anh
lúc ấy còn quí hơn vàng bạc rất nhiều lần. Rồi đến khi vô năm nhất, tôi không
còn đem chén cơm ấy ra so sánh với vàng bạc nữa, mà tôi nhận ra rằng, sống
trong môi trường khắc nghiệt như vậy, một bữa tối đúng chất Việt Nam, ngồi quây
quần bên nhau cùng anh em nó đã trở thành 1 cái gì đó thiêng liêng lắm, và tiền
bạc thì không thể mua nổi. Và những người anh em giúp ta tạo nên điều thiêng
liêng ấy, tôi đã coi họ như “gia đình”. Dù đôi khi người đông, thức ăn không
đủ, có lúc phải cho muối mì tôm vào nước sôi làm canh, nhưng sao tôi vẫn thấy
ngon lắm, trong lòng cảm thấy ấm lắm, cái ấm của tình cảm anh em, của tình cảm
gia đình.
9/11/2015, tuyết lại rơi, lại một mùa
đông nữa đến. Tôi lại nhớ về mùa đông khi mới bước vô năm nhất, cái mùa đông
“khủng khiếp” nhất của mình. Sao năm ấy tuyết lại rơi nhiều như thế, khiến cho
bọn năm nhất chúng tôi dọn không kịp. Cơn này vừa dứt 1 tí thì cơn khác lại
tới. Cái cảm giác 6h sáng đang ngủ bị gọi dậy xúc tuyết giữa những cơn gió rít
lạnh cóng nó khó chịu lắm chứ. Sáng xúc, trưa học về lại phải xúc đến bữa tối,
ăn tối xong lại tiếp tục xúc. Rồi còn việc học hành nữa chứ, muốn về nhà thì
phải trả môn sớm, giáo viên thì lại khó chịu nữa. Cái ý nghĩ không về nhà kịp
nó cuộn lại cùng những đợt tuyết trắng xóa, nó khiến tôi như muốn gục ngã, chỉ
muốn chui vô một góc tối và khóc. Nhưng bạn
sẽ luôn có thể đi qua những thời điểm tối tăm của cuộc sống, nếu họ biết rằng
có những người bạn vẫn đang đợi mình ở nơi có ánh sáng. Và không ai khác, họ chính là những
người anh em của tôi. Tuyết còn có gì lạnh khi nó có thể được vo lại và chọi
vào người khác, một xẻng đầy tuyết trở nên nhẹ hều khi bạn hất thẳng vô mặt
người ta. Anh em chúng tôi biến buổi dọn tuyết mệt nhọc thành một cuộc chiến mà
không phải ai cũng có cơ hội được tham gia. Rồi cứ đến cuối tuần, anh em lại rủ
nhau xuống sân đá bóng, dù cho cái lạnh âm mười mấy độ cũng không cản nổi được
niềm đam mê của chúng tôi. Một trận bóng với anh em là rất cần thiết để giải
tỏa hết những căng thẳng sau một tuần học tập và lao động mệt nhọc... Và cứ như
thế, anh em chúng tôi đã cùng nhau vượt qua được mùa đông lạnh giá của xứ sở
bạch dương này.
Thời gian cứ thế chầm chậm trôi qua, có
lẽ mỗi người chúng tôi ai cũng có những thay đổi, không còn hồn nhiên vô tư như
trước kia nữa. Đã qua rồi những đêm trùm chăn đóng kín cửa coi phim ma, nhấm
nháp tí vodka rồi ngồi đàn hát tới sáng, qua rồi những bữa ăn uống đập phá tanh
bành cái phòng của mấy đứa dự bị. Mà giờ đây, ai cũng có sẵn trong mình những
định hướng, những kế hoạch cho tương lai, cách nghĩ của mỗi người cũng đã khác
trước, bởi ai rồi cũng phải trưởng thành mà. Rồi lịch thực tập, lịch nghỉ cũng
khác nhau, khiến thời gian chúng tôi gặp nhau trở nên ít hơn. Nhưng với tôi,
anh em thì vẫn sẽ mãi là anh em thôi! Bởi vì không sự cách biệt về không gian hay thời gian nào có
thể làm yếu đi tình bạn của những người thực tâm bị thuyết phục bởi giá trị của
nhau. Dù có chuyện gì xảy ra đi nữa, thì tình cảm giữa anh em chúng tôi cũng sẽ
không bao giờ phai nhòa.
“Nếu tất cả anh em của
tôi nhảy khỏi cây cầu, tôi sẽ không theo đâu, tôi sẽ là người ở bên dưới để đón
họ khi họ rơi xuống.”
Thế là chỉ còn hơn 1
năm nữa, lứa sinh viên đầu tiên sẽ tốt nghiệp về nước làm việc. Nhưng điều đó
không có nghĩa là chúng tôi không còn được gặp mặt nhau thường xuyên nữa. Cảm
ơn tạo hóa vì đã sắp xếp cho chúng tôi gặp được nhau, trải qua quãng đời sinh
viên cùng nhau, và trên hết là cho chúng tôi cơ hội được cùng làm việc trong
một công ty, cùng sống trong một thành phố. Thử tưởng tượng sau 15-20 năm nữa,
khi mà chúng tôi ai cũng đã lập gia đình, cũng đã trải qua những thăng trầm
trong cuộc sống, tất cả anh em họp mặt đông đủ trong một bữa tối, ngồi ôn lại
những kỷ niệm thời sinh viên, ngồi đàn hát cho nhau như thời xưa ấy, rồi tự hào
khi kể lại cho con cháu của mình rằng tuổi trẻ của cha chúng nó đã trải qua
những gì và gặt hái được những gì tại đây. Ôi chỉ nghĩ đến lúc ấy thôi, trong
lòng tôi nghe sao thật hạnh phúc quá...
Thế đó, tình cảm của
anh em chúng tôi, những thủy thủ tương lai của đất nước bắt đầu như thế nó. Nó
cứ càng ngày càng lớn mạnh trong tim mỗi chúng tôi. Và cũng sẽ chẳng có cái kết
thúc nào cho tình anh em của chúng tôi cả. Vì chẳng dễ gì để bạn tìm thấy được
những người anh em như thế trong cuộc đời bạn, và cũng chẳng dễ gì để tiêu diệt
một thứ tình cảm mà được hình thành nên từ gian khổ và sự tôn trọng lẫn nhau.
Đó sẽ là một thứ tình cảm bất diệt, vì tất cả chúng tôi đều hiểu được rằng:
Có một định mệnh biến
chúng ta thành anh em: Không ai đi đường một mình, tất cả những gì ta gửi vào
cuộc đời của người khác sẽ quay trở về cuộc đời của ta.
Edwin Markham
